Viêm tinh hoàn: Triệu chứng, nguyên nhân và cách chuẩn đoán

Viêm tinh hoàn là một bệnh lý phổ biến ở nam giới, gây đau đớn và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nếu không sớm điều trị. Bạn có cảm thấy đau tức hoặc sưng ở tinh hoàn? Đây là một trong các dấu hiệu thường gặp nhất. Hiểu rõ nguyên nhân, và thuốc điều trị sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng như vô sinh. Hãy cùng AndyV hiểu rõ hơn về văn bệnh này để bảo vệ sức khỏe nam giới!

Viêm tinh hoàn là gì?

Viêm tinh hoàn là tình trạng viêm nhiễm ở tinh hoàn, cơ quan sản xuất tinh trùng và hormone testosterone, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Bệnh có thể xảy ra ở một hoặc cả hai tinh hoàn, gây đau, sưng, và khó chịu. 

Viêm mào tinh hoàn, một tình trạng liên quan, là viêm ở mào tinh hoàn – ống dẫn tinh trùng từ tinh hoàn ra ngoài.

Nam giới ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, nhưng phổ biến hơn ở những người có nguy cơ cao như quan hệ tình dục không an toàn hoặc mắc bệnh quai bị. Nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến biến chứng như áp-xe tinh hoàn, vô sinh, hoặc đau mãn tính. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Để phát hiện sớm, việc nhận biết các triệu chứng là bước đầu tiên quan trọng. Hãy cùng AndyV tìm hiểu ngay những triệu chứng thường gặp này.

Dấu hiệu viêm tinh hoàn

Dấu hiệu viêm thường rõ ràng, giúp nam giới nhận biết bệnh sớm để điều trị kịp thời. Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, bao gồm:

• Đau hoặc sưng ở tinh hoàn: Một hoặc cả hai tinh hoàn có thể sưng, đau khi chạm, hoặc cảm giác nặng ở bìu.
• Sốt và ớn lạnh: Thường gặp trong các trường hợp nhiễm trùng nặng, đặc biệt do vi khuẩn hoặc virus.
• Nước tiểu bất thường: Nước tiểu đục, có máu, hoặc đau rát khi đi tiểu (nếu kèm nhiễm trùng đường tiết niệu).
• Đau khi xuất tinh hoặc quan hệ tình dục: Có thể kèm theo tinh dịch bất thường.
• Đau lan lên háng: Đặc biệt khi liên quan đến viêm, gây đau ở phía sau tinh hoàn.
• Sưng đỏ ở bìu: Đôi khi kèm mủ hoặc cảm giác nóng khi chạm.

Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu kéo dài hơn 2-3 ngày, đặc biệt kèm sốt cao hoặc đau dữ dội, hãy đi khám bác sĩ ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng như vô sinh hoặc áp-xe tinh hoàn.

Nguyên nhân viêm tinh hoàn

Nguyên nhân rất đa dạng, từ nhiễm trùng do vi khuẩn, virus đến các yếu tố liên quan đến sinh hoạt.

Bệnh quai bị và các yếu tố nguy cơ khác

• Virus quai bị: Là nguyên nhân phổ biến gây bệnh, đặc biệt ở nam giới trưởng thành chưa tiêm vắc-xin quai bị. Khoảng 20-30% nam giới có nguy cơ mắc quai bị sau tuổi dậy thì có thể bị viêm.
• Các bệnh tự miễn: Trong một số trường hợp hiếm, hệ miễn dịch tấn công nhầm mô tinh hoàn, dẫn đến tình trạng viêm.
• Lưu ý: Viêm mào tinh hoàn do virus quai bị thường gây đau dữ dội và có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Quan hệ tình dục không an toàn và nguy cơ nhiễm khuẩn

• Vi khuẩn lây qua đường tình dục: Vi khuẩn như chlamydia, lậu cầu (Neisseria gonorrhoeae) là nguyên nhân phổ biến gây viêm mào tinh hoàn ở nam giới trẻ tuổi.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn từ bạn tình, đặc biệt nếu không sử dụng bao cao su.
• Yếu tố nguy cơ: Quan hệ với nhiều bạn tình hoặc không vệ sinh sau quan hệ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

• Nhiễm trùng ngược dòng: Vi khuẩn từ niệu đạo hoặc bàng quang (như E. coli) có thể lan lên tinh hoàn, gây viêm.
• Thủ thuật y khoa: Đặt ống thông tiểu hoặc nội soi bàng quang có thể đưa vi khuẩn vào đường tiết niệu.
• Bệnh lý nền: Sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt, hoặc hẹp niệu đạo làm ứ đọng nước tiểu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Yếu tố nguy cơ chung: Vệ sinh vùng kín kém, chấn thương tinh hoàn, hoặc mắc bệnh lý nền như tiểu đường làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Ai có nguy cơ viêm tinh hoàn?

Viêm tinh hoàn có thể xảy ra ở bất kỳ nam giới nào, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do lối sống hoặc tình trạng sức khỏe.

• Nam giới trẻ tuổi (15-35 tuổi): Đặc biệt những người quan hệ tình dục không an toàn, dễ mắc các bệnh STD như chlamydia hoặc lậu, dẫn đến viêm.
• Người chưa tiêm vắc-xin quai bị: Virus quai bị là nguyên nhân phổ biến gây bệnh, đặc biệt ở nam giới sau tuổi dậy thì.
• Người có tiền sử nhiễm trùng đường tiết niệu: Nhiễm trùng bàng quang hoặc niệu đạo có thể lan lên tinh hoàn.
• Người mắc bệnh lý nền: Tiểu đường, phì đại tuyến tiền liệt, hoặc sỏi thận làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Người trải qua thủ thuật y khoa: Đặt ống thông tiểu hoặc nội soi bàng quang có thể gây kích ứng hoặc nhiễm trùng.
• Nam giới vệ sinh kém: Không vệ sinh vùng kín, đặc biệt ở quy đầu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Quy trình chẩn đoán bệnh viêm tinh hoàn

• Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra tinh hoàn để phát hiện sưng, đau, hoặc bất thường ở bìu.
• Xét nghiệm nước tiểu: Xác định vi khuẩn hoặc dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Siêu âm tinh hoàn: Đánh giá mức độ viêm, phát hiện áp-xe hoặc tổn thương khác.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm do virus quai bị.
• Xét nghiệm STD: Nếu nghi ngờ viêm mào tinh hoàn do chlamydia hoặc lậu.

Viêm tinh hoàn uống thuốc gì?

Thuốc điều trị

• Kháng sinh: Doxycycline hoặc Azithromycin: Thường dùng cho viêm do chlamydia. Ceftriaxone: Hiệu quả với viêm do lậu cầu. Levofloxacin hoặc Ciprofloxacin: Dùng cho các trường hợp nhiễm trùng phức tạp hoặc kháng thuốc.
• Thuốc kháng virus: Trong trường hợp viêm do virus quai bị, thuốc kháng virus có thể được sử dụng để giảm triệu chứng, nhưng chủ yếu tập trung vào điều trị hỗ trợ.
• Thuốc giảm đau và chống viêm: Ibuprofen hoặc Paracetamol giúp giảm đau, sưng, và sốt.
• Thuốc hỗ trợ tiết niệu: Phenazopyridine có thể được kê đơn nếu kèm đau rát khi đi tiểu.

Viêm tinh hoàn điều trị bao lâu?

• Viêm do vi khuẩn: Thường kéo dài 7-14 ngày, tùy thuộc vào loại kháng sinh và mức độ nhiễm trùng.
• Viêm do virus: Có thể kéo dài 2-4 tuần, với điều trị tập trung vào giảm triệu chứng.
• Lưu ý: Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc để tránh kháng thuốc hoặc tái phát.

Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

• Nghỉ ngơi: Tránh hoạt động mạnh, nằm nghỉ để giảm áp lực lên tinh hoàn.
• Chườm lạnh: Đặt túi chườm lạnh lên bìu (bọc trong khăn) để giảm sưng và đau.
• Nâng bìu: Dùng băng nâng hoặc quần lót bó sát để giảm áp lực lên tinh hoàn.
• Uống đủ nước: Hỗ trợ làm sạch đường tiết niệu, giảm nguy cơ nhiễm trùng lan rộng.

Lưu ý: Không tự ý sử dụng thuốc điều trị mà không có chỉ định của bác sĩ. Bệnh do vi khuẩn hoặc virus cần được điều trị dưới sự giám sát y tế để đảm bảo hiệu quả và tránh biến chứng.

Cách phòng ngừa viêm tinh hoàn

Phòng ngừa là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe sinh sản và giảm nguy cơ tái phát. 

• Vệ sinh cá nhân: Rửa sạch vùng kín, đặc biệt ở quy đầu, để tránh tích tụ vi khuẩn. 
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ mắc các bệnh STD như chlamydia hoặc lậu, nguyên nhân phổ biến của viêm mào tinh hoàn.
• Tiêm vắc-xin quai bị: Phòng ngừa virus quai bị, một nguyên nhân chính ở nam giới trưởng thành.
• Uống đủ nước: Uống 2-3 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ đường tiết niệu và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các vấn đề như nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận, hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
• Tránh chấn thương: Mang đồ bảo hộ khi chơi thể thao hoặc làm việc nặng để bảo vệ tinh hoàn.
• Điều trị bệnh lý nền: Kiểm soát tiểu đường hoặc các bệnh lý khác để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Lưu ý: Nam giới thuộc nhóm nguy cơ cao, như có tiền sử nhiễm trùng hoặc quan hệ không an toàn, cần đặc biệt chú ý đến các biện pháp phòng ngừa để tránh nguy cơ lây bệnh.

Các câu hỏi thường gặp

Bị viêm tinh hoàn bao lâu thì khỏi?

Với điều trị đúng cách, viêm do vi khuẩn thường hồi phục trong 7-14 ngày, trong khi viêm do virus (quai bị) có thể kéo dài 2-4 tuần. Tuân thủ thuốc và nghỉ ngơi giúp rút ngắn thời gian hồi phục.

Viêm tinh hoàn có tự khỏi không?

Trường hợp nhẹ do kích ứng hoặc chấn thương có thể tự cải thiện trong vài ngày. Tuy nhiên, bệnh do vi khuẩn hoặc virus không tự khỏi và cần điều trị y tế để tránh biến chứng.

Viêm tinh hoàn có nguy hiểm không?

Nếu bệnh không điều trị kịp thời, có thể gây áp-xe tinh hoàn, vô sinh, hoặc đau mãn tính.

Viêm tinh hoàn là một bệnh lý nghiêm trọng ở nam giới, nhưng có thể được kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả nếu nhận biết sớm dấu hiệu và điều trị đúng cách. Đừng quên vệ sinh đúng cách, quan hệ tình dục an toàn, và đi khám bác sĩ ngay khi có triệu chứng bất thường. Bạn có thắc mắc gì về bệnh này, hãy chia sẻ đến AndyV để được giải đáp các thắc mắc ngay nhé!